ทำความรู้จัก นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ (Bladder Stones) คืออะไร

นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ คืออะไร?

     นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ (Bladder Stones) เกิดขึ้นเมื่อแร่ธาตุหรือสารอื่นๆ ในปัสสาวะตกผลึกและจับตัวเป็นก้อน ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการเจ็บปวด รบกวนการปัสสาวะ หรือเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้ นิ่วในกระเพาะปัสสาวะสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น การติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ การปัสสาวะไม่หมด หรือมีภาวะอื่นๆ ที่ส่งผลให้ปัสสาวะไม่สามารถออกไปจากกระเพาะปัสสาวะได้หมด

สาเหตุที่ทำให้เกิดนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ

     นิ่วในกระเพาะปัสสาวะเกิดขึ้นจากหลายสาเหตุ เช่น:

          การขับปัสสาวะไม่สมบูรณ์ เมื่อปัสสาวะไม่สามารถถูกขับออกจากกระเพาะปัสสาวะได้หมด หรือมีการติดขัดในระบบทางเดินปัสสาวะ เช่น การขยายของต่อมลูกหมากในผู้ชาย หรือการอุดตันในท่อปัสสาวะ ภาวะปัสสาวะเหลือค้าง หรือโรคทางระบบประสาทที่ส่งผลต่อการบีบตัวของกระเพาะปัสสาวะ
          การติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ การติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะอาจทำให้เกิดการตกผลึกของสารที่กลายเป็นนิ่ว
          ภาวะที่ทำให้ปัสสาวะข้น การดื่มน้ำไม่เพียงพอทำให้ปัสสาวะมีความเข้มข้นสูง ซึ่งเป็นปัจจัยที่ส่งเสริมการเกิดนิ่ว
          โรคบางชนิด เช่น โรคเบาหวาน, โรคเกาต์, หรือโรคที่เกี่ยวข้องกับการผลิตกรดยูริกที่สูงในร่างกาย
          ภาวะทางพันธุกรรม บางกรณีอาจเกิดจากสาเหตุทางพันธุกรรมที่ทำให้เกิดนิ่วได้ง่ายกว่าปกติ
          ภาวะทุพโภชนาการขาดโปรตีน พบได้ในเด็กที่ขาดโปรตีน หรือไม่ได้รับนมมารดาที่เพียงพอ เช่น การเลี้ยงทารกและเด็กเล็กด้วยข้าว และกล้วยเป็นหลัก
          ผู้ป่วยติดเตียง หรือผู้ป่วยที่ไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ปกติ
          ผู้ป่วยที่ใส่สายสวนปัสสาวะเป็นเวลานาน
          นิ่วที่เลื่อนตัวหลุดลงมาจากไตและท่อไต

อาการของนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ

     การเกิดนิ่วในกระเพาะปัสสาวะอาจทำให้รู้สึกอาการมีอาการเหล่านี้ เช่น

          - อาการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ เช่น มีไข้หรือหนาวสั่น

การรักษานิ่วในกระเพาะปัสสาวะ

     การรักษานิ่วในกระเพาะปัสสาวะขึ้นอยู่กับขนาดของนิ่ว ลักษณะของอาการ และสาเหตุที่ทำให้เกิดนิ่ว

     1. การรักษาด้วยการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม

          - การดื่มน้ำ การดื่มน้ำมากๆ สามารถช่วยลดความเข้มข้นของปัสสาวะ ซึ่งจะช่วยลดโอกาสในการเกิดนิ่ว

          - การปรับเปลี่ยนอาหาร การหลีกเลี่ยงอาหารที่มีแคลเซียมสูงหรือลดการบริโภคเกลือสามารถช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดนิ่ว

     2. การรักษาด้วยยา

          - ยาแก้ปวด หากผู้ป่วยมีอาการเจ็บปวด สามารถใช้ยาแก้ปวดที่ไม่ทำให้เกิดอาการข้างเคียงมาก

          - ยาปฏิชีวนะ หากมีการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะร่วมด้วย ยาปฏิชีวนะจะถูกใช้เพื่อรักษาการติดเชื้อ

     3.การรักษาด้วยการผ่าตัด

          - การผ่าตัดผ่านกล้อง (Cystolitholapaxy) ใช้กล้องที่ใส่ผ่านท่อปัสสาวะเพื่อลดขนาดของนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ โดยการบดหรือสลายนิ่วให้เป็นชิ้นเล็กๆ หรือใช้เลเซอร์สลายนิ่วโดยตรง

          - การผ่าตัดเปิดกระเพาะปัสสาวะ (Open Surgery) ใช้ในกรณีที่นิ่วมีขนาดใหญ่หรือมีภาวะแทรกซ้อนที่ไม่สามารถรักษาด้วยวิธีอื่น

          - การรักษาด้วยการฟื้นฟูการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ การรักษาภาวะที่ทำให้เกิดนิ่ว เช่น การรักษาโรคเบาหวาน โรคอ้วน หรือการแก้ไขการขับถ่ายที่ผิดปกติสามารถลดความเสี่ยงในการเกิดนิ่วซ้ำ

วิธีป้องกันการเกิดนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ

     การป้องกันไม่ให้เกิดนิ่วในกระเพาะปัสสาวะสามารถปฏิบัติได้โดยเบื้องต้น เช่น

          - ดื่มน้ำให้เพียงพอ
          - หลีกเลี่ยงการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ
          - ป้องกันการอุดตันในระบบทางเดินปัสสาวะ
          - ดูแลสุขภาพโดยรวม เช่น ควบคุมโรคประจำตัวและทำตามคำแนะนำของแพทย์

          การรักษานิ่วในกระเพาะปัสสาวะสามารถทำได้หลายวิธี ตั้งแต่การปรับพฤติกรรม การใช้ยา จนถึงการรักษาด้วยการผ่าตัด ขึ้นอยู่กับลักษณะของนิ่วและอาการที่แสดงออก การป้องกันและการดูแลตัวเองเป็นสิ่งสำคัญในการลดความเสี่ยงจากการเกิดนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ ซึ่งการรู้จักอาการและการรักษาเบื้องต้นสามารถช่วยให้มีความเข้าใจและทำให้เราสามารถสังเกตอาการของตนเองได้ จนนำไปสู่การ ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที

สนับสนุนข้อมูลโดย : พญ. มัชฌิมา ฮวบกอง แพทย์เฉพาะทางศัลยศาสตร์ยูโรวิทยา (Urology)

ศูนย์การแพทย์ :  ศูนย์ศัลยกรรมทั่วไป ชั้น 1 โรงพยาบาลบางปะกอก 9 อินเตอร์เนชั่นแนล

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม โทร. 1745 ต่อ ศูนย์ศัลยกรรมทั่วไป