ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าโดยระบบนำวิถี
ข้อเข่าเสื่อม เป็นปัญหาที่ทำให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยลดลงอย่างมาก การรักษาอาการข้อเข่าเสื่อมในระยะแรก เริ่มจากการให้ยารักษา การออกกำลังกายและการลดน้ำหนัก ถ้าข้อเข่าเสื่อมทวีความรุนแรงมากขึ้น ผู้ป่วยมักไม่สามารถเดินหรือใช้งานข้อเข่าในกิจกรรมในชีวิตประจำวันได้ การรักษาด้วยการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าอาจเป็นหนทางเดียวที่จะทำให้ผู้ป่วยกลับไปใช้ชีวิตอย่างมีความสุข สามารถใช้งานในชีวิตประจำวันได้เป็นอย่างดีและอาจสามารถเดินทางท่องเที่ยวออกไปใช้ชีวิตในสังคมได้ต่อไป
การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเป็นการผ่าตัดที่แพทย์ออร์โธปิดิกส์ต้องเรียนรู้และฝึกฝนให้มีความชำนาญ เลือกใช้อุปกรณ์ข้อเข่าเทียมที่มีคุณภาพและมีสัมฤทธิ์ผลในการทำงานของข้อเข่าที่ดีและมีอายุการใช้งานที่นานที่สุด ก่อนที่แพทย์จะผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าได้แพทย์ต้องผ่านการฝึกอบรมและเรียนรู้จากประสบการณ์ของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าประกอบด้วยการตัดกระดูกให้มุมของการตัดเป็นไปตามรูปแบบของข้อเข่าเทียมที่จะใส่ให้ผู้ป่วย ตัดมุมเอียงของแกนกระดูกต้นขาให้เหมาะสมตามแนวเข่า ทำการผ่าตัดเอ็นรอบๆข้อ ให้มีความสมดุลกันทั้งด้านในและด้านนอกข้อเข่า ทั้งในขณะเหยียดและงอเข่าอย่างเหมาะสม
จากการศึกษาพบว่าถึงแม้ข้อเข่าเทียมที่เลือกใช้จะมีการศึกษาติดตามผลว่ามีการใช้งานเป็นอย่างดี แต่ถ้าการผ่าตัดมีความเบี่ยงเบนของมุมที่ตัดกระดูกเพียง 3 องศา การใส่ข้อเข่าเทียมในมุมที่มีการเบี่ยงเบนนี้อาจส่งผลระยะยาวต่อความคงทนในการใช้งานของข้อเข่า บริษัทผู้ผลิตข้อเข่าเทียมมีความพยายามอย่างยิ่งในการผลิตอุปกรณ์ช่วยผ่าตัดข้อเข่าให้มีมุมการตัดกระดูกและเกิดความสมดุลย์ของข้อเข่าที่มีความผิดพลาดน้อยที่สุด อย่างไรก็ตามความแม่นยำในการผ่าตัดด้วยอุปกรณ์ที่ดีที่สุดแล้ว ก็ไม่อาจแม่นยำเท่าการใช้อุปกรณ์ที่ทำการวัดมุมที่เกิดขึ้นในขณะผ่าตัดตลอดเวลา และอาจสามารถวัดความสมดุลย์ของข้อเข่าทั้งในขณะเหยียดและงอเข่าตลอดระยะเวลาการผ่าตัดเทคโนโลยีนี้ เรียกว่า “การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าโดยใช้ระบบนำวิถี” หรือ “Computer-assisted orthopedic surgery”
การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าโดยใช้ระบบนำวิถีนี้ ใช้อุปกรณ์คอมพิวเตอร์มาประยุกต์ใช้ทั้งขณะก่อนผ่าตัด และหลังการผ่าตัดเพื่อสัมฤทธิ์ผลของการผ่าตัดที่ดีขึ้น การผ่าตัดโดยใช้ระบบนำวิถีนี้มีการนำอุปกรณ์ที่ส่งและรับแสงระดับอินฟราเรดจากอุปกรณ์สะท้อนแสงที่ติดตั้งบนแกนผ่าตัดของกระดูกต้นขาและกระดูกเข่าของผู้ป่วย มีการกำหนดจุดบนกระดูกในระดับปลายเข็มเพื่อก่อให้เกิดความแม่นยำในการตัดกระดูก คอมพิวเตอร์สามารถประมวลผลสร้างภาพข้อเข่าจากจุดต่างๆ หลายจุดบนผิวข้อ คำนวณขนาดข้อเข่าเทียมที่จะใช้และความหนาของพลาสติกรองข้อที่จะใส่ในข้อเข่า หลังจากนั้น คอมพิวเตอร์จะช่วยบอกตำแหน่งของกระดูกที่จะตัดโดยยอมค่าความเบี่ยงเบนที่จะเกิดขึ้นเพียง 1 - 2 องศา เท่านั้น เมื่อตัดกระดูกแล้วคอมพิวเตอร์จะรายงานความบกพร่องที่เกิดขึ้น เพื่อให้แพทย์ปรับแต่งตัดกระดูกให้ใกล้เคียงความสมบูรณ์มากที่สุด หลังจากนั้น คอมพิวเตอร์จะช่วยวัดระยะข้อและความสมดุลย์ของระยะข้อทั้งขณะงอและเหยียดเข่า แพทย์จะทำการผ่าตัดเอ็นรอบข้อและปรับแต่งกระดูกรอบข้อเพื่อให้เกิดระยะข้อสมดุลย์มากที่สุด เมื่อตัดเรียบร้อยแล้ว ในขั้นตอนการทดลองใส่ข้อเทียมทดลอง คอมพิวเตอร์จะรายงานผลการผ่าตัดเบื้องต้นถึงมุมเข่าที่เกิดขึ้นและความสมดุลย์ของข้อเข่า ทำให้แพทย์มีความมั่นใจเป็นอย่างยิ่งว่าข้อเข่าเทียมที่จะใส่ให้ผู้ป่วยมีความถูกต้องเหมาะสมเป็นอย่างยิ่ง หลังจากนั้นแพทย์จึงเตรียมซิเมนต์ยึดกระดูกเพื่อใส่ข้อเข่าเทียมอันจริงต่อไป
อย่างไรก็ตาม การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าในปัจจุบันมีความแม่นยำของการผ่าตัดค่อนข้างดีมาก การผ่าตัดโดยใช้อุปกรณ์นำวิถีนี้ช่วยเพิ่มความแม่นยำเพิ่มขึ้น และทำให้แพทย์มั่นใจถึงผลการผ่าตัดก่อนปิดแผลได้ดีขึ้น นอกจากนี้ ผลการผ่าตัดยังขึ้นกับการทำกายภาพบำบัดของผู้ป่วย ความเข้าใจในการใช้งานข้อเข่าเทียมและการไม่ใช้ข้อเข่าเทียมในลักษณะที่อาจมีผลเสียต่อข้อเข่าเทียมการดูแลสุขภาพโดยรวมเพื่อทำให้สุขภาพแข็งแรงไม่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อที่อาจลุกลามมาที่ข้อเข่าซึ่งอาจทำให้ผลระยะยาวอาจไม่ดีได้
สนับสนุนข้อมูลโดย รศ.นพ.พงศ์ศักดิ์ ยุกตะนันทน์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านออร์โธปิดิกส์และออร์โธปิดิกส์บูรณสภาพ
โรงพยาบาลบางปะกอก 9 อินเตอร์เนชั่นแนล
ติดต่อโทร. 1745
